Blaise Pascal (1623-1662)
Blaise Pascal urodził się 19 czerwca 1623 roku w mieście Clermont (obecnie Clermont-Ferrand) we Francji. Gdy miał 3 lata, jego matka zmarła. W 1631 roku ojciec Pascala Etienne Pascal, sędzia wyjechał wraz z dziećmi do Paryża, gdzie został zatrudniony jako urzędnik. Etienne postanowił sam zająć się edukacją swoich dzieci. Na rozwój intelektualny młodego Pascala mieli wpływ wielcy uczeni tacy jak Mersenne, Fermat i Descartes. Do rozbudzenia jego zainteresowań nauką przyczyniło się także uczestnictwo Błażeja w spotkaniach naukowych. Blaise już jako dziecko jawił się jako geniusz. Zafascynowany matematyką poświęcał jej mnóstwo czasu. Mimo tak błyskotliwie zapowiadającej się kariery naukowej, Etienne postanowił odsunąć syna od matematyki do czasu, aż ten nie ukończy szesnastego roku życia. Decyzja ta nie ostudziła wcale zapału Błażeja. Pozbawiony wszystkich publikacji naukowych, już w wieku 12 lat, począł samodzielnie studiować geometrię. Gdy Blaise sformułował twierdzenie opisujące pewną zależność między kątami w trójkącie, Etienne zrozumiał, że nie ma sensu powstrzymywać syna. W wieku 14 lat Pascal zaczął pobierać nauki u Mersenne`a (dziś znanego między innymi ze swoich dokonań w dziedzinie liczb pierwszych). Dwa lata później Blaise opublikował swoją pracę "O przecięciach stożkowych". Pascal zasłynął również w dziedzinie fizyki. Codziennie jego nazwisko wypowiadane jest dziesiątki razy podczas telewizyjnej prognozy pogody. Sformułował on z zasady Torricellego wniosek, według którego wysokość słupka rtęci utrzymywanego przez ciśnienie powietrza musi być mniejsza na szczytach gór niż u ich podnóży. Stwierdzenie to miało ważne znaczenie dla meteorologii. Poza tym Pascal jest odkrywcą prawa (prawa Pascala), według którego ciśnienie wywarte na ciecz rozchodzi się wewnątrz cieczy równomiernie we wszystkich kierunkach. Poświęcił na to 7 lat swojego życia. Pascal jest również współtwórcą rachunku prawdopodobieństwa. Wszystko zaczęło się od gry w kości, bardzo w ówczesnych czasach popularnej. Gra ta polegała na 24 rzutach parą kostek. Chodziło o rozstrzygnięcie czy warto stawiać na wypadnięcie przynajmniej jednej pary szóstek podczas 24 rzutów. Przyjaciel Pascala, de Mere próbował na to pytanie odpowiedzieć. Poczynił odpowiednie obliczenia i pewny swego począł grać. Niestety ciągle przegrywał. Zbulwersowany napisał list do Pascala, w którym opisał problem. Pascal nie oparł się tak fascynującej zagadce. Mało tego, do korespondencyjnej dyskusji wciągnął samego Fermata. Wynik tej dysputy stanowił podwaliny dzisiejszego rachunku prawdopodobieństwa. Do dziś funkcjonuje pojęcie Trójkąta Pascala (choć sam Pascal do końca nie był jego wynalazcą). Blaise Pascal uważany jest również za współtwórcę rachunku różniczkowego. Pascal żył dość krótko, a ostatnie lata poświęcił filozofii. W filozofii był zwolennikiem jansenizmu - potępionego przez papieży reformatorskiego prądu filozoficznego w katolicyzmie francuskim, skierowanego głównie przeciw jezuitom. Główne i najbardziej znane jego dzieło filozoficzne "Myśli" jest uważane obok "Wyznań św. Augustyna" za klasyczne dzieło piśmiennictwa religijnego. Pascal znany jest również ze swojego "zakładu z Bogiem". Do powstania informatyki Pascal przyczynił się jednak pewnym urządzeniem, które skonstruował. Ojciec Błażeja w pewnym okresie swego życia zajmował się zbieraniem podatków. Aby ułatwić wykonywanie bilansu, Pascal zaprojektował i wykonał pierwszy mechaniczny kalkulator. Blaise pracował nad nim od 1642 do 1645 roku. Urządzenie nazywane jest Paskaliną.
Maszyna obliczeniowa Pascala - Paskalina
Paskalina posiadała mechanizm zdolny do wykonywania operacji dodawania i odejmowania za pomocą układu kół zębatych. Każde z kół posiadało dziesięć zębów, odpowiadających cyfrom od 0 do 9. Pełny obrót dowolnego koła, za wyjątkiem "najstarszego" powodował automatyczny skok o jedną pozycję koła sąsiadującego z lewej. Przyrząd ten podobny był do dzisiejszych liczników samochodowych. W następnych latach Pascal wprowadził do wynalezionego przez siebie przyrządu szereg udoskonaleń, między innymi elementy pamięci mechanicznej, które pozwalały zapisywać wyniki cząstkowe przeprowadzonych obliczeń. Ze swej strony, do rozwoju Paskaliny, przyczynił się Gotfryd Leibniz (1646-1716). Rozbudował Paskalinę tak, iż była ona zdolna wykonać cztery podstawowe operacje arytmetyczne: dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie. W roku 1652 wyprodukowanych było 50 prototypów kalkulatora, lecz z powodu wysokiej ceny sprzedanych zostało tylko kilka i manufaktura została zamknięta. Pascal był wątłego zdrowia. Przez większą część życia chorował. W 1646 roku, dotknięty paraliżem, stracił władzę w nogach, żył w odosobnieniu. Prowadził religijny i ascetyczny tryb życia. Jego pogląd na świat ujęty jest w słynnym "zakładzie Pascala z Bogiem". Pascal twierdził, iż niewiele się ryzykuje postępując w życiu tak, jak gdyby Bóg istniał. Jeśli jest to tylko urojenie, to i tak wszystko kończy się z chwilą śmierci. Jeśli natomiast Bóg istnieje to wygrywa się całą stawkę nieśmiertelności. Blaise Pascal zmarł 19 sierpnia 1662 roku w wieku 39 lat.
